İlk Yardımın Temel Uygulamaları Nelerdir?

İlk yardımın temel uygulamaları; Koruma, Bildirme, Kurtarma (KBK) olarak ifade edilir.

Koruma: Kaza sonuçlarının ağırlaşmasını önlemek için olay yerinin değerlendirilmesini kapsar. En önemli işlem olay yerinde oluşabilecek tehlikeleri belirleyerek güvenli bir çevre oluşturmaktır.

Bildirme: Olay/kaza, mümkün olduğu kadar hızlı bir şekilde iletişim araçları veya kaza yerinde bulunan diğer kişiler aracılığı ile gerekli yardım kuruluşlarına bildirilmelidir. Türkiye’de ilk yardım gerektiren her durumda telefon iletişimleri, 112 acil telefon numarası üzerinden gerçekleştirilir.

Kurtarma (müdahale): Olay yerinde hastalara/yaralılara müdahale, hızlı ancak sakin bir şekilde yapılmalıdır.

İlgili Mevzuat

İlk yardım eğitimleri İstanbul Valiliği, İl Sağlık Müdürülüğü tarafından verilmiş “İLK YARDIM EĞİTİM MERKEZİ”uygunluk belgeleri ile verilmektedir. İlkyardımcı bulundurma yükümlülüğü 2012 yılının sonuna kadar 4857 sayılı Kanun ve İlkyardım Yönetmeliği kapsamında ele alınırken 20/06/2012 tarihinde onaylanarak yürürlüğe giren 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunuyla daha fazla önem kazanmıştır. İlkyardımcı bulundurma şartı (istihdam edilen her yirmi personel için bir, ilgili mevzuata göre ağır ve tehlikeli işler kapsamında bulunan işyerlerinde, her on personel için bir olmak üzere) İlkyardım Yönetmeliği’nin maddelerine göre uygulanır. Başka bir anlatımla; Tehlikeli ve çok tehlikeli işyerlerinde toplam çalışan sayısının %10′ u, az tehlikeli işyerlerinde %5′ i nispetinde çalışanın eğitilmesini ve belgelendirilmesini şart koşmuştur. Aksi halde idari para cezası türünden, cezai müeyyide uygulanır.

6331 sayılı Kanun gereği, tehlike sınıfı ne olursa olsun, çalışan sayısı kaç olursa olsun, İLKYARDIMCI bulundurmak, 01.01.2013 tarihi itibariyle zorunlu hale getirilmiştir!

İLKYARDIM YÖNETMELİĞİ

İlkyardımcı ve zorunlu ilkyardımcı istihdamı

Madde 16 – ( Değ: 18.03.2004 -25406 R G ) Tüm kurum ve kuruluşlarda istihdam edilen her yirmi personel için bir, ilgili mevzuata göre ağır ve tehlikeli işler kapsamında bulunan işyerlerinde, her on personel için bir olmak üzere, bu yönetmeliğe göre yetkilendirilmiş merkezden en az “Temel İlkyardım Eğitimi” sertifikası almış “İlkyardımcının bulundurulması zorunludur.

İLKYARDIM YÖNETMELİĞİ

Müeyyideler

Madde 29 – Bu Yönetmelikte belirlenen usul ve esaslara uymayanlar ile yasaklara aykırı hareket edenlere bu Yönetmelikte öngörülen müeyyideler uygulanır. Bunlar, cezai ve hukuki sorumlulukları bakımından genel hükümlere tabidir. İlkyardımcı bulundurmayan kurum ve kuruluşlara, 1593 sayılı Umumi Hıfzıssıhha Kanununun 295 inci maddesi hükmü doğrultusunda işlem yapılır.

6331 SAYILI, İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ KANUNU
İşveren ile Çalışanların Görev, Yetki ve Yükümlülükleri
Acil durum planları, yangınla mücadele ve ilk yardım

MADDE 11 – (1) İşveren;
c) Acil durumlarla mücadele için işyerinin büyüklüğü ve taşıdığı özel tehlikeler, yapılan işin niteliği, çalışan sayısı ile işyerinde bulunan diğer kişileri dikkate alarak; önleme, koruma, tahliye, yangınla mücadele, ilk yardım ve benzeri konularda uygun donanıma sahip ve bu konularda eğitimli yeterli sayıda kişiyi görevlendirir, araç ve gereçleri sağlayarak eğitim ve tatbikatları yaptırır ve ekiplerin her zaman hazır bulunmalarını sağlar.
ç) Özellikle ilk yardım, acil tıbbi müdahale, kurtarma ve yangınla mücadele konularında, işyeri dışındaki kuruluşlarla irtibatı sağlayacak gerekli düzenlemeleri yapar.

Teftiş ve idari Yaptırımlar
İdari para cezaları ve uygulanması
MADDE 26 – (1) Bu Kanunun;
d) 11’nci maddesi hükmüne aykırı hareket eden işverene, uyulmayan her bir yükümlülük için binyetmişsekiz Türk Lirası, aykırılığın devam ettiği her ay için aynı miktarda (1.078.-TL) idari para cezası verilir.

YANGIN:
Yararlanmak amacı ile yakılan ateş dışında oluşan ve denetlenemeyen yanma olayıdır. Yangın, katı, sıvı veya gaz maddelerin alevlenerek kontrolsüz yanmasıdır.
YANGIN ÇEŞİTLERİ:

1. YAVAŞ YANMA
   Yavaş yanma şu durumlarda meydana gelir. Yanıcı maddenin bünyesi itibariyle, yanıcı buhar veya gaz meydana getiremediği halde, Yeterli ısının olmaması halinde, Yeterli oksijen olmaması halinde, Yavaş yanma meydana gelmektedir. Örneğin: Demir (F), Bakır (Cu) gibi metallerin havadaki oksijen ve hava ısısı ile oksitlenmesi olayında olduğu gibi, yanıcı madde buhar veya gaz çıkarmamakta dolayısıyla demir oksit (Feo) ve Bakır oksit(Cuo) Sodyum (Na) alkali metali de çabuk okside olan bir elemandır. Canlıların hücre solunumu olayı da bir nevi yavaş yanma olayıdır.
   
2. HIZLI YANMA
   Yanmanın bütün belirtileri ile oluştuğu bir olaydır. Yanmanın belirtileri Alev, Isı, Işık ve korlaşmadır. Bazı maddeler, katı halden önce sıvı hale daha sonrada buhar veya gaz haline geçerek yanarlar.(Örneğin: Parafin, mum gibi)Bazıları ise, doğrudan yanabilir ve buhar çıkarırlar. (Örneğin: Naftalin)Yine bazı maddeler doğrudan doğruya yanabilen gazlar çıkarırlar(Örneğin: Odun, kömür gibi)Meydana gelen bu yanıcı buhar veya gazlar oksijenle birleşirken olay meydana gelir.
3. PARLAMA VE PATLAMA
   Parlama kolayca ateş alan maddelerde görülen bir olaydır. (Örneğin Benzin gibi) Patlama ise; tamamen bir yanma olayıdır. Burada dikkati çeken husus maddenin tamamının bir anda yanmasıdır. Bunda Maddenin cinsi, birleşimi, şekli, büyüklüğü ile küçüklüğü ve nihai oksijen oranının rolü büyüktür. Patlamada; bir anda parlayarak yanan madde çeşitli gazlar haline gelmekte ve son derece büyük bir hacim genişlemesine uğrayarak etrafını zorlamakta ve patlamalar olmaktadır.
   
4. KENDİ KENDİNE YANMA
   Yavaş yanmanın zamanla hızlı yanmaya dönüşmesidir. Özellikle bitkisel kökenli yağlı maddeler normal hava ısısı ve oksijeni içinde kolaylıkla oksitlenmekte bu oksitlenme sırasında ise gittikçe artan bir ısı çıkmaktadır. Zamanla doğru orantılı olarak artan bu ısı, bir süre sonra alevlenmeye yetecek dereceyi bularak maddenin kendiliğinden tutuşmasına neden olmaktadır. Örneğin: Bezir yağına bulaştırılmış bir bez parçası yukarıda açıklandığı şekilde bir süre sonra alev alarak yanmaya başlayabilmektedir.
   

YANGIN EĞİTİMİ ZORUNLU MU?

Yangın söndürme eğitimi, her şirketin yangın önleme tedbirlerinin alınmasından sorumlu çalışanları için geliştirilmiştir; bu, sanayi, küçük bir işletme, otelcilik sektörü ya da bir ofis için geçerli olabilir. 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu kurum ya da kuruluşlarda işyerinin ölçeğine bakmaksızın, yangın önleme, koruma, tahliye, yangınla mücadele konularında uygun donanıma sahip ve bu konuda eğitimli yeterli sayıda kişinin görevlendirilmesini zorunlu hale getirmiştir. Kanun yönetici ya da işverenin yangın ihtimaline karşı araç ve gereçleri sağlayarak, eğitim ve tatbikatları yaptırmasını ve yangın ihtimaline karşı eğitilmiş kişi/kişilerin kurum ya da kuruluşlarda her zaman hazır bulunmalarını şart koşmuştur.

YANGIN MEVZUATI VE CEZALAR:

6331 SAYILI, İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ KANUNU
İşveren ile Çalışanların Görev, Yetki ve Yükümlülükleri
Acil durum planları, yangınla mücadele ve ilk yardım
MADDE 11 –(1) İşveren; c) Acil durumlarla mücadele için işyerinin büyüklüğü ve taşıdığı özel tehlikeler, yapılan işin niteliği, çalışan sayısı ile işyerinde bulunan diğer kişileri dikkate alarak; önleme, koruma, tahliye, yangınla mücadele, ilk yardım ve benzeri konularda uygun donanıma sahip ve bu konularda eğitimli yeterli sayıda kişiyi görevlendirir, araç ve gereçleri sağlayarak eğitim ve tatbikatları yaptırır ve ekiplerin her zaman hazır bulunmalarını sağlar. ç) Özellikle ilk yardım, acil tıbbi müdahale, kurtarma ve yangınla mücadele konularında, işyeri dışındaki kuruluşlarla irtibatı sağlayacak gerekli düzenlemeleri yapar.

Teftiş ve idari Yaptırımlar
İdari para cezaları ve uygulanması
MADDE 26 – (1) Bu Kanunun; d) 11 ve 12 nci maddeleri hükümlerine aykırı hareket eden işverene, uyulmayan her bir yükümlülük için binyetmişsekiz Türk Lirası, aykırılığın devam ettiği her ay için aynı miktarda (1.078,-TL) idari para cezası verilir.
BİNALARIN YANGINDAN KORUNMASI HAKKINDA YÖNETMELİK Bakanlar Kurulu Karar Tarihi – No: 27/11/2007 – 2007/12937
YANGIN GÜVENLİĞİ SORUMLULUĞU
Madde 124– (1) Yapı, bina, tesis ve işletmelerde yangın güvenliğinden; kamu ve özel kurum ve kuruluşlarda en büyük amir, diğer bina, tesis ve işletmelerde ise sahip veya yöneticiler sorumludur.
DENETİM
Madde 131- (1) Bu Yönetmelik hükümlerinin uygulanıp uygulanmadığı aşağıdaki şekilde denetlenir:

a) Özel yapı, bina, tesis ve işletmeler, mahalli itfaiye teşkilatı ile bunların bağlı veya ilgili olduğu bakanlık ve kamu kurum ve kuruluşlarının müfettişi, kontrolör veya denetim elemanları tarafından denetlenir. Bina sahibi, yöneticisi ve sorumluları denetim elemanlarınca binaların arzu edilen bütün bölümlerini ve teçhizatını göstermek, istenilen bilgi ve belgeleri vermek zorundadır. Denetim sonunda eksik bulunan ve giderilmesi istenilen aksaklıklar ile talep edilen önlemlerin öngörülen uygun süre içerisinde ilgililerce yerine getirilmesi mecburidir.

b) Kamu binaları, kurum amiri ve görevlendireceği kişi veya heyet, mülki amir veya görevlendireceği heyet, kurumun bağlı veya ilgili olduğu bakanlık, müsteşarlık, genel müdürlük veya başkanlık müfettişleri veya kontrolörleri; hükümet konakları ise, İçişleri Bakanı adına Sivil Savunma Genel Müdürü veya görevlendireceği kişi veya heyet ile mülkiye müfettişleri tarafından denetlenir. Denetim yetkisini haiz kişiler, kurum, kuruluş ve müesseselerin denetim sonuç raporlarını; bağlı veya ilgili olduğu bakanlık, müsteşarlık, genel müdürlük veya başkanlıklarına gönderir.

ONİKİNCİ KISIM :
SON HÜKÜMLER (1) Bu Yönetmelik hükümlerine aykırı hareket edenler hakkında, aykırı hareketin suç veya kabahat teşkil etmesine göre 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu ve 5236 sayılı Kabahatler Kanunu hükümleri uyarınca işlem yapılır. (Madde 168)
(1) 12/6/2002 tarihli ve 2002/4390 sayılı Bakanlar Kurulu kararı ile yürürlüğe konulan Binaların Yangından Korunması Hakkında Yönetmelik yürürlükten kaldırılmıştır. (Madde 169)
(2) İlgili mevzuatta öngörülen diğer yaptırımlar saklıdır.